[Bluesky24]

Ankara, İstanbul,

İzmir ve Trabzon'daki merkezlerin sayısı 11'e yükseldi. GDTM'ler cinsel

yolla bulaşan tüm hastalıklar konusunda, özellikle de HIV-AIDS üzerine

çalışıyor. Türkiye'de AIDS alanındaki en tecrübeli isimlerden Hacettepe

Üniversitesi Dekanı Prof. Dr. Serhat Ünal, aynı zamanda üniversitenin

HIV-AIDS Tedavi ve Araştırma Merkezi'nin (HATAM) Başkanı. Prof. Dr.

Ünal, yeni kurulan merkezlerin sadece test yapmadığını, verdiği

danışmanlığın en az test kadar önemli olduğunu söylüyor.



KAÇMAK YERİNE TEST YAPTIRIN

Türkiye'de

bugün 3 bin civarında HIV-AIDS vakası var. Rakam 4-5 binlere ulaşırsa

birden artabilir. Toplumda hálá yurtdışından gelenlerin yaydığı,

çoğunlukla eşcinsel ilişkilerle bulaştığı sanılıyor. Oysa hastalık

çoğunlukla Türk'ten Türk'e ve heteroseksüel ilişkiyle geçiyor. Sık eş

değiştiren, emniyetli ilişkide bulunmayanlarda daha yaygın.

Türkiye'deki HIV-AIDS'ten korunma sloganı "Tek çare: Tek eşlilik."

Yoksa prezervatif kullanılmalı. Bu kural da çiğnenmişse mutlaka test

yaptırılmalı. Kişinin merkeze güvenerek gitmeye ikna olması lazım.

Kaçanlar şüpheyle kıvranıp duruyor. Test yaptıranların büyük kısmı da

AIDS'li çıkmıyor. GDTM'ler sadece test yapmıyor, öncesi ve sonrasında

danışmanlık veriyor.



EVLİ ERKEKLER BAŞVURUYOR

Test

yaptıranların çoğu, kaçamak ilişki yaşayan evli erkekler. Başvuranların

sadece yüzde 20'si kadın. Erkek hem endişe ediyor hem de eşini

aldattığı için vicdanı sızlıyor. Laboratuvara, hastaneye başvursa

adının çıkmasından korkuyor. Çaresizce kıvranıyor. Eşine bulaştırma

korkusuyla cinsel hayatını bitiriyor, aile bütünlüğü bozuluyor. Sosyal

ilişkileri bozuluyor, işinde başarısızlık başlıyor. Bunlar ciddi

depresyona neden oluyor.



EĞİTİMLİ UZMANLAR ŞART

Test

başvurusunu kabul edenlerin eğitilmiş kişiler olması lazım. Çünkü

geçmişte ciddi sorunlar yaşandı. HIV pozitif test sonucu eline verilen

biri r etti. Ailesi, test sonucu tedbir alınmadan verildiği için

Sağlık Bakanlığı'nı dava etmişti. Artık AIDS ölümcül bir hastalık

olmaktan çıktı, kronik hastalık kategorisine girecek. Vatandaş hálá

ölümcül sanıyor. Bir de sosyal yükü var: Erkekse homoseksüelemiş

diyecekler, kadınsa kötü kadınmış diyecekler, kişinin bunun altından

kendi başına kalkması çok zor. Yardım almalı. Bu hizmeti sunduğu için

GDTM'lerin işlevi önemli.



MERKEZLER HEM ORTADA HEM GİZLİ

GDTM'lerin

adlarında HIV ya da AIDS kelimeleri kullanılmadı. Hastane içinde dikkat

çekmemeleri için duyurularda çok dikkatli davranıyoruz. Örneğin

Hacetepe'deki HIV-AIDS Tedavi ve Araştırma Merkezi (HATAM), infeksiyon

hastalıkları ünitesiyle ortak çalışır. Açık adı tabelada yazmaz.

Üniteye gelen hasta, gerek varsa yan odadaki HATAM'a geçer. Sadece

arayan bulur.



KARISINA NASIL SÖYLENECEK

Kaçamak yapan evli

erkekte HIV pozitif çıktığında, eşine bulaşıp bulaşmadığını kontrol

etmek gerekiyor. Burada sağlık ekipleri için zor bir süreç başlıyor.

"Eşinizde bir hastalık bulduk size de bakmamız lazım" dense yalan

söylenmiş olacak. Aileye uygun bir yöntem bulunarak, genellikle koca

durumu anlatmaya ikna ediliyor.



DÖRT VAKA DÖRT HİKAYE

BEN ONA 4 ÇOCUK DOĞURDUM



Bir

kadın, ateşli rahatsızlık şikayetiyle hastaneye başvurdu. İnfeksiyon

konusunda deneyimli doktor AIDS'ten şüphelendi. Test şüpheyi doğruladı.

Hastalığın son evreleriydi. Almanya'daki kocası ise ölmüştü. Kadın,

ölüm nedenini beyin kanseri sanıyordu. Doktorlar gerçek ölüm nedeninin

AIDS olduğunu öğrendi, bunu hastaya söylemek zorunda kaldı. Danışman

eşliğinde durum açıklandı. Kadının ilk tepkisi kocasının homoseksüel

olduğunu düşünmekti. Hastalığını unutup, bu duruma çok kızdı.

Doktorlara tek cümle söyledi: "Ben o i...'ye 4 çocuk doğurdum." Kısa

süre sonra da öldü.

NİŞANLI ÇİFT AYRILDI

Genç erkek

HIV-AIDS şüphesiyle hastaneye başvurdu. Sonuç pozitif çıktı.

Nişanlıydı, hastalığı önceki ilişkisinden kapmıştı. Kızın ailesinin

kulağına gidince hastaneye gelip uzmanlara sordular. Gizlilik gereği

cevap verilmedi. Ancak kız tehlikedeydi. Doktorlar hastayı çağırıp

"Evlilik güven üzerine kuruludur, bunu anlatman gerekiyor" diyerek ikna

etti. Kız tarafı duyumu aldığında, doğrulatmadan ayrılık sürecini

başlatmıştı. Bugün evlilik öncesi HIV- AIDS testleri zorunlu. Ancak

bunun bile danışmanlık eşliğinde yapılması gerekiyor.



SOKAKLARA DÜŞEN MÜHENDİS

GDTM'ye

saçı sakalı birbirine karışmış bir erkek başvurdu. Test yaptırmadığı

halde AIDS olduğundan emindi. Evli ve iki çocuk babası bir elektrik

mühendisiydi. Kaçamak ilişkiden sonra şüphe ve suçluluk nedeniyle

evden, işten ayrılmıştı, otelde yaşıyordu. Canından bezince test

yaptırmak için GDTM'ye başvurmuştu. Test sonucu negatif çıktı.

Danışmanlar bile inandıramadı. Endişe saplantıya dönüşmüştü. Önerilen

psikiyatra iki seans gittikten sonra kayboldu, durumu meçhul.



KİMİ TOPLUMDAN ÖÇ ALMAK İSTİYOR

Bir

hasta AIDS'ten ölmek üzereyken hastaneye başvurdu. Doktorların yoğun

çabasıyla tedavi edildi, normal hayatına döndü. Bazı hastalarda görülen

topluma karşı hınç duygusuyla doluydu. Karşısına çıkanla korunmasız

ilişki kuruyordu. Doktorlar kendisini de tehlikeye attığını anlattı.

Çünkü yattığı kişiden dirençli HIV alıp hastalığı kontrolden

çıkabilirdi. Psikiyatrik destek kanalıyla hastayı ikna çalışmaları

sürüyor.



GDTM'DE NELER YAPILIYOR

Başvuran kişiye eğitimli

personel önce cinsel yolla bulaşan hastalıkları tanıtıyor. Riskli

davranışları açıklıyor. Ardından HIV ya da cinsel yolla bulaşan diğer

hastalıkların testleri yapılıyor. Test sonuçlanana kadar alınacak

önlemler bildiriliyor. GDTM'lerde tek amaç HIV pozitif tespiti değil.

Riskli davranışların tekrarlanmamasını sağlamak. Eğer test pozitif

sonuç verdiyse, hastaya tedavi yöntemleri, ilgili kurumlar anlatılıyor.

Bulaştırmaması için alacağı önlemler gösteriliyor. Hastanın ad ve

soyadının sadece ilk harfleri, bulaşma biçimi, yaşı, cinsiyeti, Sağlık

Bakanlığı'na bir kodla bildiriliyor. Açık kimlik saklanıyor. Size en

yakın merkezi (212) 444 24 37 No'lu danışma hattından öğrenebilirsiniz.

Merkezler hafta içi her gün saat 8.30- 12.30 ve 13.30-16.00 arasında

açık.

Hürriyet