[Pamukk]

İslam’da ruh göçü

Kıyamet kavramını kabul eden diğer tektanrılı dinlerde olduğu gibi, İslam’da da geleneksel olarak ruh göçü kavramı yoktur. Buna karşılık özellikle batıniler Kuran’da bu kavramla ilişkili gördükleri bazı « üstü kapalı » (sembolik) ifadeler olduğunu ileri sürerler. Örnek olarak da Bakara suresinin 28. ayetini gösterirler : « Allah’ın varlığını nasıl inkar ediyorsunuz ki, sizi ölü iken O diriltti, sonra yine sizi O öldürecek, yine sizi O diriltecektir ; nihayet ahirette yalnız O’na döneceksiniz. » Ayrıca Vakıa Suresi'nde "Sizin yerinize benzerlerinizi getirmek ve sizi bilemeyeceğiniz bir şekilde yeniden yaratmak üzere aranızda ölümü biz takdir ettik. (Bu konuda) bizim önümüze geçilmez." (60,61) denir.
Fakat geleneksel islamda bu ayetlerin böyle yorumlanmasının doğru olmadığı, anlamlarının böyle olmadığı ifade edilir. İslam’ın ezoterik öğretisi sufizmdeKemal Yolu » eserinde kişinin ruhsal tekamül yolundaki kurtuluşa ermesi için yaklaşık 50.000 yıl boyunca çeşitli bedenlerde reenkarne olması gerektiğini açıklamaktadır. Fakat kitaptaki ifadeleri başka şekillerde de yorumlanabilir. Mevlana Celaleddin Rumi'nin ve Yunus Emre'nin şu sözlerinde de reenkarnasyonun ima edildiği ileri sürülmektedir:

• “Ben de cansız varlıkken öldüm, yetişip gelişen bitki oldum; bitkiyken öldüm, hayvan biçiminde tezahür ettim. Hayvanlıktan geçip öldüm, insan oldum; öyleyse ölmekten korkmak niye? Hiç daha kötüye dönüştüğüm, alçaldığım görüldü mü?” (Mevlana Celaleddin Rumi)
• "Ete kemiğe büründüm, Yunus olarak göründüm (…) Her dem yeni doğarız, bizden kim usanası."(Yunus Emre)

Öte yandan şii mezheblerin birçoğunda gnostisizmin etkileri görülmektedir ki, bunlardan bazıları ruh göçüne inanmaktadır. Örneğin Dürzilikte bu inanış mevcuttur. Bununla birlikte geleneksel İslam, bu öğretiyi islamiyet kapsamında görmez.



Tenasüh: (Fels.) Ruhun bir cisimden diğerine;insandan hayvana, ve hayvandan insana geçmesi; ruh göçümü; ruh sıçraması
Tenasüh ile reenkarnasyon arsındaki fark nedir?...

Bu iki kavram arsında çok büyük ve esaslı farklar vardır. O kadar ki tenasühle reenkarnasyonun birleştiği yalnız bir nokta istisna edilirse bunların her noktada birbirlerinden ayrıldıkları söylenebilir. Bu tek nokta, ruhların dünyaya tekrar tekrar gelip gitmeleridir. Fakat ruhların dünyaya tekrar tekrar gelip gitmeleri fikrinin tek başına bir değeri yoktur. Eğer bu olay sebep netice prensibi dışında mütalaa edilirse anlamsız düşüncelere yol açar.

Dünyaya gelip gitmeler ancak nedensellik prensibi ile ortaya çıkan (:taayyün eden) tekamül ihtiyacına vasıta olması bakımından kıymet kazanabilir. Halbuki reenkarnasyon fikrini tenasüh fikrinden ayıran esaslı nokta, birincisinde tekamül fikrinin mevcut olması, ikincisinde ise bu fikrin mevcut olmamasıdır.


Tenasühte tekamül fikri yoktur. Veyahut daha doğrusu bu yol bizi herhangi bir tekamül fikrine götürecek mahiyette değildir. Çünkü tenasüh, cezalandırma ve mükafat esasları üzerine kurulmuştur. Ve mükafatla ceza burada adeta idealleştirilmiş gibidir.