[comte]

Türkiye'nin en büyük iş adamlarından. Onbinlerce kişiye iş istihadımı sağlamış. Türkiye'nin dünyadaki gurur vesilelerinden. Yüzlerce mağaza ve şirketlerin sahibi. Rahmetli Vehbi Koç'un Ocak 1992'de Capital Dergisi’nde Yayınlanan Röportajından tavsiyeler...


Genç yöneticilere tavsiyelerim şunlardır:
Ailenizi seviniz ve sayınız.
Ailenize daima sevgi ve saygı gösterin, birçok sıkıntılara katlanarak sizleri yetiştiren ana ve babanızın her zaman duasını alınız, her görüşte ellerini öpmeyi unutmayınız. Onların sizden beklediği tek şey güler yüz, sevgi ve saygıdır.

Çok çalışınız.
Hayatta başarılı olmuş birçok büyük adamın nasıl yetiştiğini inceledim. Başarılı olmalarının başlıca sırrı çalışmak. Çalışmadan hiçbir işte başarı kazanılamaz.

İyi Okuyunuz.
Başarılı olmanız için iyi bir öğrenim şarttır. Bu devirde kim iyi okur, kim iyi çalışırsa o başarılı olacaktır. Bu inanç genç yaşta iyice benimseyin, öğreniminiz sırasında bilgisayar kullanmayı ve başta İngilizce olmak üzere geçerli uluslararası dillerden birini muhakkak öğrenin.

Ciddi ve bilgili olunuz.
Hangi işte olursanız olun, toplantılara her zaman hazırlıklı gidin. Bir toplantı hangi konu ile ilgili ise o konuda okuyun, hazırlanın ve toplantıda görüşünüzü iyi savunabilmek için bunun şart olduğunu iyice bilin. Bilgili olarak yapacağınız konuşmalarla, toplantıya katılanların dikkatini çeker, yükselir ve tezinizi kabul ettirirsiniz. Karşılaştığım yüksek kademedeki yöneticiler toplantılarda her zaman sakin ve rahat konuşan insanlardır. Toplantılarda öz ve alçak sesle konuşun, karşınızdakileri yormayın. Eğer bir toplantıda görüşülecek konu hakkında bilginiz yoksa ve ilk defa katılıyorsanız, ne olursa konuşayım diye söz almayın.

Randevulara çok dikkat ediniz.
Başarılı bir iş adamına: "Başarının sırrı nedir?" diye sormuşlar: "Randevularıma beş dakika evvel gitmektir" diye cevap vermiş. Eğer olağanüstü bir sebeple gecikecekseniz en kısa zamanda haber verin, bekleyenleri sinirlendirmeyin.

20’ci yüzyılda çalışma saatleri belirlidir. İş saatlerinin boşa gidecek tek bir dakikası yoktur. İyi bir iş adamı hangi saatlerde çalışacağını, hangi saatlerde toplantılar yapacağını, hangi saatlerde misafir kabul edeceğini hesaplar, ona göre bir plan yaparak bunları düzenler, saatlerini yazar.
Sosyal sorumluluklarla ve politikayla zamanında ilgileniniz.

İşlerinizi aksatmayacak şekilde ülkenin sosyal meseleleri ile ilgilenmeniz şarttır. Her şeyi devletten beklemek yanlıştır. Çok önemli sosyal sorunlarımız var. Bu sorunlarda hükümetlere yardımcı ve topluma yararlı olmak gerekir. Ne olursanız olun, topluma yararı dokunmayan insanlara iyi gözle bakılmaz.

Bugün dünyada büyük bir ekonomik yarış vardır.

Gençlere tavsiyem, Türkiye’nin bu büyük yarıştan, ayakta durarak sağlam çıkabilmesi için kendilerine düşen görevleri yerine getirmelidir. İş yapayım, en büyük parayı, en büyük kazancı ben alayım, az vergi vereyim, kabuğuma çekilip ülkenin hiçbir sorunuyla uğraşmayayım düşüncesinin zamanı geçmiştir. Ülkesini seven, özgürlük içinde yaşamak isteyen bir işadamı çok çalışacak, yeni iş olanakları yaratacak, kazancına göre vergisini tam verecek, ülkenin sosyal sorunları ile çok yakından ilgilenecek, kısaca sosyal adaletin sağlanmasında en büyük yardımcı olacaktır.

Politikaya girmeye karar vermişseniz, bu işi öğreniminizi bitirdikten, askerlik görevinizi yaptıktan, eliniz ekmek tuttuktan ve biraz servet sahibi olduktan sonra yapınız.

Mesleğinize sevgi ve sabırla sarılınız.
Başarılı olmak için sevdiğiniz mesleği seçin. Başarıda meslek sevgisinin çok büyük rolü vardır. Daima azimle hareket edin ve işi kazanmaya çalışın. Bir işte dayanmayı öğrenin. İşlerinizde çabuk karar almayın.
Her zaman dürüst ve saygılı olunuz.

Bir gün çok önemli bir göreve gelebilirsiniz. En gizli şeylere tanık olursunuz, en gizli bilgiler önünüze gelir ve günün birinde sizi o göreve getiren düşebilir. Bu bilgileri elde etmek için size birtakım çıkarlar sağlamak üzere teklifte bulunanlar olabilir. Bunların hiçbirine aldanmadan, küçük çıkarlara kapılmadan kendinizi dürüst tutmanız gerekir. Günlük havanın etkisi altında kendilerine verilen sırları satanları,yayınlayanlar gördüm. Kamuoyu bu gibilere derhal ölünceye kadar çıkmayacak bir damga vurur.

Olgun ve yararlı olunuz.
Hangi meslekte olursanız olun adam yetiştirin. Bilgilerinizi kendinize saklamayın. Ülkemizin iyi elemana, iyi yöneticilere büyük ihtiyacı vardır. Üniversite ile iş dünyası arasında işbirliği kurmanın çok büyük yararları vardır, buna çaba gösterin. Kendinizden aşağı ve yukarı olanlarla, patronsanız çalıştığınız arkadaşlarla aranızda bir mesafe bulundurunuz. İş arkadaşlarınızla senli benli olmamaya dikkat ediniz. Ne kadar varlıklı olursanız olun, en büyük makama geçseniz bile kibir insana pahalıya mal olur. Servetine ,mevkiine dayanarak yüksekten atanları, kafa tutanları, karşısındakini küçük görenleri de tanıdım. Birçoklarının sonradan işleri bozulduğu zamanki durumlarını da gördüm.

Dostlarınızı iyi seçiniz.
İnsanın bir hukukçu, bir politikacı, bir gazeteci, bir din adamı, daha doğrusu çeşitli iş kollarındaki kimselerden birer samimi dostu olursa, en doğru bilgiyi alır ve yararlanır.

Zamanında evleniniz.
Hangi meslekten olursanız olun, zamanında evleniniz. Evliliğin başarıda, sağlıklı bir hayatın devamında önemli etkileri vardır. Memuriyette, ticarette, politikada, zamanında evlenmemiş birçok arkadaş tanırım. Bunlardan pek çoğu yaşlılıklarında sağlıklı bakımından perişan oldular.

Duyguların etkisi önemlidir-güler yüzlü, tatlı dilli olunuz:
Duyguların insanlar zerindeki etkisi çok önemlidir. Bir iş adamının bu konu üzerinde önemle durması gerekir. Bir atasözü vardır: "Güler yüz, tatlı söz yılanı deliğinden çıkarır" derler. En ufak müşteri ile dahi yakından ilgileniniz, çünkü damlaya damlaya göl olur. Müşterinin hatırını sorunuz, gençliğine, yaşlılığına göre sağlığından, eğitiminden söz ediniz, kısaca kendisi ile yakından ilgili olduğunuzu gösteriniz. İnsanlar etten, kemiktendir, duygularının etkisinde kalırlar, biraz gönül almakla onları kendinize bağlayabilirsiniz, onların aracılığıyla yeni müşteriler de bulabilirsiniz.

Sağlığınıza dikkat ediniz:
Her işin başında sağlığın geldiğini hiç bir zaman aklınızdan çıkarmayınız. Sağlık varsa her şey olabilir, sağlık yoksa hiçbir şey olamaz. Devamlı olarak sağlığınızı korumanın tek yolu, çalışmanızı, eğlencenizi, dinlenmenizi ve sporunuzu dengeli bir şekilde düzenlemektir.
Bir insanın ne kadar yaşayacağını yalnız Allah bilir. Yaşadığı sürece sağlıklı kalması ise insanın daha çok kendi elinde olan bir şeydir. Sağlık her işin başıdır, o varsa çok şey yapılabilir, yoksa hiçbir şey yapılamaz.

Sağlık konusunda sevdiğim bir hikayeyi anlatayım:
Ünlü bir işadamı bir gün üç oğlunu yanına çağırmış: "size bu ileri yaşımda hayat görüşümü sayılarla anlatmak istiyorum" demiş ve en küçük oğluna dönerek şunları söylemiş:

"Sen bütün kardeşlerin gibi sağlam bir bedene sahipsin, sağlık bir değer demektir, onun için önündeki kağıda bir sayısını koy. Bu yıl liseyi bitirip diploma alacaksın. Lise öğrenimi az şey değildir, onun taşıdığı değer için 1’in yanına bir sıfır koy. Sonra İnşallah küçük ağabeyin gibi üniversiteye gidip, orayı da bitireceksin, yüksek öğrenimin için de önündeki rakama iki sıfır ekle. Ondan sonra askerlik görevini yapıp terhis olacaksın, o aşamayı geçince değerin daha da yükselecek, bunun için de birer sıfır ekle. Böylece her başarılı adıma kendi değerine ekleyeceğin sıfırlar çoğaldıkça, değerin de artacak.

Fakat görüyorsunuz ki çocuklarım, bütün bu sıfırlar, ancak öndeki bir rakamı ayakta durduğu müddetçe bir değer ifade ediyorlar. Yani insanın sağlığı iyi oldukça, öteki başarıların da bir değeri olabilir. 1’i kaldırırsak geriye kalan sıfırlar ne kadar çok olursa olsun, değerleri yalnız sıfırdır. İşte evlatlarım, hayat boyunca en değerli şey burada gördüğünüz gibi, sağlıktır."

Bu hikayedeki sonuca yürekten inanırım.
Çalışma, eğlence, dinlenme ve sporda denge:
Bir insanın sağlığının korunması için şu dört hususu dengeli bir şekilde ayarlanması gerekir; çalışma, eğlence, dinlenme, spor. Hiçbirinin ölçüsünü kaçırmamalı, çok iyi ayarlanmalıdır. Ölçüyü kaçıran bir çok arkadaşlarımın sağlıklarının bozulduğunu gördüm.

Beden dinçliğini korumak gereklidir. İnsan gençken spor yapmaya başlamalı, yaşı ilerledikçe de ölçüsünü yavaşlatarak spora devam etmelidir. Her yaşta yapılabilecek en kolay spor yürüyüştür. Yürüyüş kan dolaşımını düzenler, vücudu dinçleştirir, ciğerleri temizler.

Erken kalkmanın, işe erken başlamanın, yemekleri düzenli zamanlarda yemenin sağlık üzerinde olumlu etkisi olduğuna inanıyorum.
Bir insanın kilosu ile boyu arasındaki denge iyi ayarlanmalı ve bu ayarda tutulmalıdır. Hastalıkların çoğu şişmanlıktan ileri gelir, şişmanlığın önüne geçmenin tek çaresi de beslenmeye dikkat etmek gerekir. Misafir olmazsa akşam yemekten iki saat sonra yatağıma girer çoğunlukla radyoda 11:00 haberlerini dinler, sonra uyurum. Son yıllarda sabahları evde çalışıyorum. Saat 9’da sekreterim ile birlikte işe başlamış oluruz.

Dinin önemi:
Din insanlar için büyük bir manevi güçtür. Dinsiz ulus olmaz, ben dindar bir insanım. Ama din ile dünya işlerini birbirine karıştırmamak gereğine kesinlikle inanmışımdır. Yedi yaşımdan beri Ramazan’da orucumu tutarım. Her gün en az bir vakit namaz kılarım. Cuma namazlarını hiç kaçırmam.
Dindarlığım işlerimin ilerlemesine engel olmadı, bana büyük bir güç sağladı. Bazı işlerimde günlerce, aylarca, hatta yıllarca çalıştıktan sonra başarılı olamadım. "Aklımın erdiği kadar uğraştım, ama başarılı olamadım, Allah böyle istedi" dedim ve rahat ettim.

Evreni yöneten Yüce Tanrı, doğruya, çalışkana her zaman yardımcı olur. Affedicidir. Kul hakkından başka her şeyi affeder. Onun affını ve yardımını istemek insana ferahlık ve manevi güç verir.