[pisimbat]

Kanser tedavisi mutlaka saç dökülmesine neden olur mu?
Kanser tedavisinde kullanılan ilaçların önemli bir kısmı saç dökülmesine neden olur. Ama her ilaç saçı dökmez. Bir hastanın tedavisinde kullanılacak ilaç saç dökmesine veya dökmemesine göre değil, ilacın etkinliğine göre seçilir. Önemli olan, hastayı tedavi edebilmek, en azından hastaya yararlı olabilmektir. İlaç tedavisi ile dökülen saç tedavi bitiminde tekrar çıkar. Hastanın saçı eski halini alır.

* Kemoterapi neden saç döker?
Kemoterapi, kanser hücrelerini öldürmek için yapılan ilaç tedavisidir. İlaçlar kanser hücrelerine saldırarak büyümelerine engel olmak suretiyle çalışır. Ancak, ne yazık ki kıl kökleri gibi aynı zamanda bedendeki normal hücreleri de etkileyebilir. Bu da "Alopecia" olarak bilinen saç dökülmesine neden olur. Kanser hücrelerinden farklı olarak normal hücreler kendilerini çabuk yeniler. Dolayısıyla, kemoterapi sonucunda saçlar döküldüğünde tedavinin bitiminde yeniden uzarlar.

* Bütün kemoterapi ilaçları saç dökülmesine neden olur mu?
Hayır. Kimi zaman bu dökülme o kadar az olur ki fark edilmez bile. Ancak bazı insanlar, geçici olarak kısmi ya da tam kellik yaşayabilir. Bazı kemoterapi ilaçları ise vücudun başka yerlerindeki tüylerin dökülmesine neden olur; kaşlar, kirpikler, göğüs, koltukaltı bacak ya da genital bölgedeki tüyler gibi. Dökülen tüy miktarı, kullanılan ilaca, kullanılan doza ve vücudun ilaca verdiği tepkiye bağlıdır. Kanser tedavisi gören bazı kadınlar kılların azalmasını "birkaç ay boyunca bacaklardaki, kasıklardaki ya da koltukaltlarındaki kılları almamanın yarattığı keyif" olarak da yaşayabilirler. Eğer kıl dökülmesi ortaya çıkacaksa, bu genellikle kemoterapiye başladıktan sonraki birkaç hafta içinde ortaya çıkar, ama nadiren ilk birkaç günde görüldüğü de olur. Dökülme ilk olarak tararken, yıkarken ya da sabah yastıkta bulunan saçlardan fark edilir. Bazı kişilerin saçları sadece incelir, kurur ve kolay kırılır hale gelir. Bazı insanlarınki ise birkaç hafta boyunca saç kalmayana kadar dökülmeye devam eder. Kimi zaman saç kaybı bir iki gün içinde olur ancak bu pek de sık karşılaşılan bir durum değildir.

RENK DEĞİŞİKLİĞİ OLABİLİR
* Kemoterapi ile dökülen saçlar yeniden çıkar mı?
Saçlar tedavinin tamamlanmasından önce bile yeniden çıkmaya başlayabilir. İlk başlarda saçlar çok ince olacaktır ama üçaltı ay arası bir sürede eski haline geri gelir. Saçın eskisinden daha dolgun ya da kıvırcık olması mümkündür, hatta rengi de biraz farklı olabilir.

* Işın tedavisi-radyoterapi de saç dökülmesine neden olur mu?
Radyoterapi kanser hücrelerini yüksek enerji yüklü ışınlarla yok etmeyi amaçlayan bir tedavi yöntemidir ve normal hücrelere mümkün olduğunca az zarar vermeye çalışır. Kemoterapiden farklı olarak radyoterapide sadece tedavinin uygulandığı bölgede tüy dökülmesi görülür. Örneğin, eğer radyoterapi başa uygulanmaktaysa muhtemelen saçlarda bir miktar dökülme olacaktır. Eğer meme kanseri için tedavi yapılıyorsa ve bu koltuk altını da içeriyorsa, koltuk altı kılları dökülecektir.

* Saçların dökülmesinin bu tedavi sırasında psikolojik etkisi nasıl olur?
Kadın olsun erkek olsun birçok kişi, saçlarını görünüşlerinin önemli bir parçası olarak algılar. Bazıları için saçlarının dökülmesi öfke, kızgınlık, utanç gibi duygulara neden olabilir. Tedavi süresince hastalar birçok değişiklikle baş etmek durumunda kalır. Bunların üzerine bir de saçların dökülmesi son damla gibi gelebilir. Bunun yanı sıra, saçların kaybı kişiye "kanser" olduğunu sürekli olarak hatırlatarak kendini zayıf, çaresiz ve "damgalanmış" gibi hissettirebilir. Eğer kaş ve kirpikler de döküldüyse, bu daha da rahatsızlık verebilir. Gösterilen tepkiler tamamen normaldir ve saçların dökülmesini kabullenmek zaman alacaktır. Saç, bazı kültürlerde arzulanır olmanın, doğurganlığın, sağlıklı olmanın, statünün sembolüdür. Kadınlar uzun ya da kısa olsun dolgun, sağlıklı saçları ile kendilerini "daha çok kadın" olarak hissederken, erkekler için saçlar "gençlik" ifadesidir. Bazı insanlar sadece genel anlamda kendilerini iyi hissetmeleri için sağlıklı saçları olması gerektiğini hisseder. Kişi için saçın özel bir anlamı varsa, dökülmesine alışmak daha da zor olacaktır. Saçların dökülmesine diğer kişilerin verdiği tepkiler de bununla baş etmeyi zorlaştırabilir. Bazen saçsız görünümden rahatsız olan ve aslında ne diyeceklerini de pek bilemeyen insanlarla bir aradayken, hasta tarafından bu konunun açılması faydalı olabilir. Yakınları, saçların dökülmesiyle ilgili olarak rahatça konuşulabileceğini gördüklerinde muhtemelen daha fazla yardımcı olmaya çalışacaklardır. Saçları dökülmüş başka kişilerle de konuşulabilir ve muhtemelen kişiler birbirlerine işe yarayacak önerilerde bulunabilir.