enel hak
 

insanın tanrının bir parçası olduğu düşüncesi, tanrıyla bir olma durumunu ifade eden söz.

ene arapçada ben demektir.el-hak, tanrı olarak tercüme edilse de tanrı kelimesi aynı anlamı içermemektedir.tasavvufta vahdet-i vücut anlayışı yer almaktadır.buna göre evrende tek ve mutlak bir varlık mevcuttur. onun dışında başka hiçbir varlık, ya da başka irade söz konusu değildir.bu durumda canlı veya cansız bütün varlıklar bu mutlak bir'in bir görüntüsüdür. mutasavvıfların ifade ettiği enel-hak da bu anlayışla söylenmektedir. ancak olayın derinliğini kavrayabilmek çok kolay olmadığından bu sözü dile getiren hallacı mansur da allaha şirk koştuğu iddiasıyla idam edilmiştir.

ben tanrıyım şeklinde tercüme edildiğinde, allahın varlığı dışında bir yaratıcının ifade edilmesi durumu söz konusudur.








yanlış anlam yüklendiği için büyük türk ozanı pir sultan abdal'ın haksız yere asılmasına yol açan söz.

iki temmuz dündü sen tarihe bak

mansuru astılar suçu enel hak
velilerden hallac-ı mansur, ilâhi aşk ve cezbe halinde söylediği bir sözden dolayı dinden çıkmakla suçlandı. kendisi: "enel hak " demişti. bu sözden tevbe etmesi istendi. "sözüm haktır, ispatı hak katındadır." dedi ve vazgeçmedi. dinden çıktığı düşüncesiyle öldürülmesine karar verildi, idam sehpası kuruldu. hallac iki rekat namaz kıldı, dua etti. duasının bir yerinde şöyle diyordu:



"allahım! şu topluluk senin kullarındır. dinlerine olan bağlılıkları yüzünden ve sana yaklaşmak ümidiyle beni öldürmek için toplanmışlar. onları affet. iyi biliyorum ki, bana açtığın sırları onlara açsan, yahut onlardan gizlediğin şeyleri benden de gizleseydin bu hal başıma gelmezdi. yaptığın şeyler için sana hamd, istediğin şeyler için de yine sana hamd olsun!"

hallac-ı mansurun tasavvufi cezbe halinde sarf ettiği sözdür. insanın allahın tecellisi olduğunu ifade etmeye çalışmıştır. anlaşılamamıştır.





elimde elin görmeden,

eteğinden el öpmeden.

daha enel hak demeden,

yüzdüren sen değil misin?
bir zugaşi berepe şarkısı







Kaynak: İtüSözlük