Uç Noktalarda Gezmek
 

olmasına rağmen nakit akışı iyi gibi görünen bir şirketin

'Başarılı' zannedildiği..." şeklinde bir deyim kullanmıştım. Bu dönemde,

Operasyonel karlılık ve verimlilik kavramının en

büyük şirketlerin tepesindeki yöneticiler tarafından bile bilinmediği

Bilinse bile göz ardı edildiği

Yönetsel başarının o anda kasada bulunan nakit para

ile ölçüldüğü

...ülkemizde, banka üst düzey yöneticilerinden tutun da pasaj içinde

bilgisayar parçası satan5 metrekarelik dükkanın sahibine kadar birçok kişi

"Nakit"e odaklanmış vaziyetteydi. Satış, Pazarlama, Operasyonel Karlılık,

Verimlilik gibi parametrelerin önem taşıdığı medeni iş dünyasında önemsiz bir

ayrıntı olarak addedilen "Ödeme", "Tahsilat","Hazine" ve "Nakit Yönetimi" gibi

konular, ne yazık ki, "Dostlar alışverişte görsün" şeklinde iş yapılan

ülkemizde, kronik hale gelmiş enflasyonun da etkisiyle, aşağı – yukarı 20 yıldır

son derece popüler hale gelmişti. En üst düzey yöneticiler bile, bu bölümlerden

yetişmiş kişiler arasından seçilmişti. En yüksek maaşlar buralarda çalışanlara

ödeniyordu. Deyim yerindeyse herkes - belki de haklı olarak - "Günü kurtarma"

savaşına girişmiş durumdaydı.

İşte bu saydığımız gerçekler, biraz "Akdenizli" ve biraz da "Orta Doğulu"

olmamızdan kaynaklanan "Hemen tepki ver - İki dakika sonra unut" davranışı ile

birleşince bizi sürekli uç noktalarda gezmeye yönlendirdi. Her yerde olduğu

gibi, iş dünyasında da, ya "Süper!" veya "Battık!" şeklinde konuşan insanlar

çevremizi sardı. Ortaya çıkan her haberi sürekli en uç noktada yorumladık ve

tartışmayı çoğu kez "Batar mıyız, çıkar mıyız?" düzeyine indirgedik. Yurt

dışından, bize ait olmayan para kaynaklarından borçharç para geldiğinde, ülke

yönetiminin yanı sıra iş dünyasındaki yöneticiler olarak hepimiz "Harika

durumdayız" dedik ve har vurup harman savurduk. Ortalıkta dolaşan moda

kavramların peşinden düşüncesizce koştuk. Hiç bir işe yaramayan danışmanlık

projelerine milyonlarca dolar para akıttık. Patronun veya hissedarın parasıyla

"Vizyoner" lik yaptık. Hesap-kitap yapmadan, kar etmeden, (Yani, 10 liraya

aldığımız malı 8 liraya satarak) "Pazar payında lider" olmaya çalıştık ve bunu -

sanki büyük bir marifetmiş gibi - beceren yöneticilerin fotoğraf ve başarı

öykülerini yayınladık. Sayıları gerçekten de azolan bazı müteşebbis veya

yöneticiler dışında kimse uzun vadeli düşünüp de elini taşın altına koyarak

ciddi bir projeye girişmedi. Bol miktarda "Balon" proje ortalıkta dolaştı,

durdu. Sonuçta, ne fayda sağladığı daima tartışılabilir olan bazı işlere

inanılmaz paralar ödendi. Birçok uluslararası şirket de bu projeler yüzünden

Türkiye'yi "Hızlı büyüyen kaçırılmaz bir pazar" (Emerging market) olarak

nitelendirdi ve hızla ªube açma faaliyetine girişti. Dünya fiyatlarının çok

üstünde kalan bedellerle mal ve hizmet ithalatı yapıldı. Sonuçta deyim

yerindeyse Haydan gelen, huya gitti

Sürekli en uç noktalarda gezen iş dünyamızın bir bölümü, değişen pazar

koşullarında, yani şu sıralarda ne yapıyor dersiniz? Hemen söyleyelim: Tatlı

hayat döneminde elde ettiği karları hesapsızca reklama veya faydası

tartışılabilir Moda projelere harcayan, 10 kişi ile yapılabilecek bir iş için

100 kişiyi istihdam eden, yatırımını işine yönlendirmek yerine beşinci villasını

veya üçüncü kotrasını alan bazı iş sahiplerinin, panik içinde yöneticilerini

toplayıp "Bir şeyler yapın!" şeklinde terör estirmesi üzerine yine Günü

kurtaracak çözümler aranıyor. Sözgelimi bu kez de CRM kavramının sadece "Satış

Eğitimi"nden ibaret olduğu düşüncesiyle, "Çağrı Merkezimiz (Call Centre) için

CRM danışmanlığı almak istiyoruz" şeklinde bir talep ortaya çıkıyor. Ama işin iç

yüzünü biraz araştırınca gerçeği görmek çok da zor olmuyor: "Amaç, bütün gün

telefon başında oturan bir (Evet, yanlış okumadınız. İki bile değil, sadece

bir) kişinin, iki günlük çok ucuz bir satış eğitimi aldıktan sonra, bugüne

oranla birkaç kat daha fazla taşınabilir bilgisayar satışı yapabilmesi"

Önümüzdeki yeni dönemde kökten değiştirmemiz gereken zihniyet, işte bu...

Aksi halde aynı döngüyü en baştan bir kez daha yaşama olasılığımız bir hayli

yüksek gibi görünüyor.