İnsanlar Arası İletişimi Geliştirmeye Yönelik Eğitim Programları

[MuminOKAN]

1- Rol Oynama

Öğretilen bilginin ve/veya kişisel bilgi, beceri ve aratıcılığın uygulamaya aktarılması, dramatize edilerek gösterilmesidir.

Katılıcı grubun önünde, iki veya daha fazla eleman bir olayı dramatize ederek gösterilmesidir. Rol alanlara rolleri önceden verilerek hazırlık ve prova yapması sağlanır. Gösteri tamamlandıktan sonra tartışılır.

Tek başına öğretim metodu olmaktan çok, diğer yöntemlere yardımcı ve yardımcı ve birlikte işyerinde gerçekten karşılaşılan ve karşılaşılması mümkün olaylar canlandırıldığında ilgi çeker. Öğrenim sonuçları kalıcı olur. Hazırlık ve olayları role çevirme yönünden zordur. Çok zaman kaybettirir.

2- Oyun Oynama

Oyun oynama (gaming) eğitimine “işletme oyunları” eğitimi “ yönetici” denilmektedir.

Rol oynama insanlar arasındaki duygular üzerinde dururken, oyun oynama yöntemi yönetim problemlerini sorgulamaktadır. Oyun oynama organizasyonel ve duygusal konularda daha iyi denge sağlayabilir. Bu nedenle iş hayatına daha yakındır. Temelde temsili işletme koşulları altında aşamalı karar vermeyle ilgili bir grup alıştırmasıdır.

Oyun oynama, bir yönetici başkanlığında eğitilenlerin küçük gruplar halinde bölünmeleriyle başlar. Her grup ekonomideki bir işletmeyi oluşturur. Her işletmeye kendi koşullarına ve amacına uygun koşullarına ve amacına uygun veriler verilir. Eğitilenler bu verilere göre kararlar alarak işletmeyi yönetirler. Alınan kararlar bilgisayar formuna geçirilir ve bilgisayar tarafından değerlendirilir. Sonuçlar eğitilenlere duyurulur. Bilgisayarın görevini bir jüri grubu da üstlenebilir.

3- Grup Çalışmaları (Vaka tartışmaları, Örnek Olay Metodu, Problem çözme Grupları, Demostrasyon Yöntemi)

Vaka tartışmaları işletmeyle ilgili herhangi bir gerçek problemin eğitilenlere aktarılması ve eğitilenler tarafından tartışılmasını içermektedir.

Küçük homojen gruplarda uygulanması gerekir. Bu yöntemde katılımcıların sorunları inceleyip bunlardan kendilerine yararlı olacak sonuçlar çıkarabilmesi halinde verimlidir. Grup halinde çalışma alışkanlığı kazandırır, grup üyeleri birbirlerinin tecrübelerinden yararlanır, olaylara çeşitli açılardan bakma ve sorunları analiz etme yetenekleri gelişir. Ayrıca bireylerin düşüncelerini anlatabilme, başkalarını ikna etme ve zamanında konuşma, dinleme yeteneklerini geliştirmelerine olanak sağlar.

4-T Grupları (Duyarlılık Eğitimi)

Bu yöntem şimdiye kadar incelediklerimizden farklı olarak tartışma gruplarını içermektedir. T grup denilen yöntemin gerçek adı “ training group” yani eğitim grubu olup bazı kaynaklarda duyarlılık eğitimi olarak da adlandırılır.

Bir grup çalışması şeklinde uygulanan yöntemin adı katılanların mesleki ve teknik bilgilerini geliştirmek değil, bireylerin davranış yapılarında olumlu etkiler yaratmaktır.

Özellikle insancıl ilişkiler açısından grubun gelişme süreci ve etkileşimin doğası konularında katılanların eğitimi amaçlanır. Grup tartışmasına katılan her üye hem kendisini hem de başkalarını daha iyi anlamaya çalışır, güdülerini duygularını analiz eder ve davranışlarının etkilerini izler, Eğitime tabi olan bireyde böylece artan duyarlılık onda kişiler arası ilişki kurma yeteneklerini de arttıracak ve onun başkalarına daha yararlı olmasını sağlayacaktır.

Grupların üyeleri bir haftalık veya daha uzun bir dönem boyunca günde iki veya 3 saat birlikte çalışırlar. Grubun bir önderi olmasına karşın o belirli bir grup yapısını ve faaliyetlerini zorla kabul ettirmek; ifa edilecek belirli bir görevi yoktur. İlk başta üyeler hayal kırıklığına uğrarlar ve sıkılırlar. Onlar niçin orada olduklarını anlamazlar. Ve birisinin kendilerine ne yapılacağını anlatmasını isterler. Bununla beraber yavaş yavaş grup içinde konuşma ve sohbet başlar. Önder, diğer üyeleri karşı duygu ve tepkilerin ifadesinde samimiyetin olmasına teşvik eder. Katılanlar görüşmeye başlar ve neler yaptıklarını kendi kendilerine gösterirler. Sık sık onlar arasındaki bağlar oldukça kuvvetlenir ve grup sonunda kendi yapısını geliştirir. Sonuçta böyle bir eğitim otoritenin psikolojik tehlikelerini yok eder, yöneticileri demokratik, insancıl, yumuşak, açık fikirli ve samimi önderler durumuna dönüştürür. Ayrıca yöneticilerin karşılıklı olarak içlerinde gizli kalan duygularını bulup ortaya çıkarır.

5- Etkili Dinleme-Konuşma-Yazma Eğitimi

Dinleme: Dinleme konusunda yapılan araştırmalar, konuşmayı dinleyen kişilerin konuşmanın ardından duyduklarının %50’sini anımsadıklarını iki ay sonra ise %25’ini anımsadıklarını göstermektedir.

Dinlemedeki zayıflığın kaynağı olan bir çok neden vardır. Mvers’e göre iki önemli faktör dinlemenin etkinliğini güçleştirir.

1) İşitmenin ve dinlemenin aynı olgu olduğunu düşünmek,

2) Dinlemenin kendiliğinden doğal bir süreç olarak kabul edilmesi.

Dinleme süreci bilinçli bir süreçtir ve kişinin denetimi altındadır. Etkin bir dinleyici olmak için bilinçli bir çaba gerekir.

Yanlış dinleme biçimlerini şöyle sıralayabiliriz:

Görünüşte dinleme
Saplantılı dinleme
Seçerek dinleme
Savunucu dinleme
Yüzeysel dinleme
Tuzak kurucu dinleme

Etkili dinleme eğitiminde. eğitilenlere iyi bir dinleyici olmakla ilgili bazı ipuçları verilmektedir. İyi bir dinleyici olmak öğrenilebilir. Ama aşağıda genel olarak söz edilen iki kuralı öğrenmek ve uygulamak gerekir.

Kulakla olduğu kadar gözle de dinleme (tüm beden ile dinleme)
Soru sormak (geribildirimde bulunmak)

Konuşma: Etkili konuşma eğitiminde eğitilenlere konuşmanın etkili hale getirilmesine yönelik bilgiler verilir.

Kişiler fikirlerini, düşüncelerini, duygularını konuşma aracılığı ile başkalarına aktarabilirler.

David W. G. Hind’ e konuşmadaki elementler şunlardır.

a) Ses Tonu: Konuşurken söylenen sözler aynı olsa da eğer ses tonları farklıysa değişik hatta zıt anlamlara gelebilir. Ses tonu kelimelere hem daha açık bir anlam katar hem de konuşmaya renk getirir. Monoton ses tonu dinleyicilerin konsantrasyonunu bozar.

b) Konuşmada Vurgunun Kullanılması: Konuşmada belirtilmek istenen kelimeye vurgu koyarak anlam değiştirilebilir. Etkili konuşanlar vurguyu çok sık kullanırlar. Çünkü sadece dinleyenin anlaması için değil başka şekilde görülmeyecek anlamları anlatmak için de vurgu gerekmektedir.

c) Konuşmanın İçeriği: Etkili konuşmak için dinleyiciye uyan kelimelerle konuşmak gerekir. Dinleyicinin alışık olmadığı kelimelerle konuşmak hatadır.

d) Simgesel Dilin Kullanılması: Mecaz, teşbih, abartma...vb. simgesel dil elemanlarını yerinde uygun olarak kullanmak konuşmayı etkili hale getirebilir. Önemli olan bu simgesel dilin konuya ortama ve dinleyenlere uygun olmasıdır.

e) Konuşmada Mizahın Kullanılması: Komik veya esprili konuşmalar dinleyenlerin ilgisini daha fazla çeker. Fakat doğal olmayan ortama uymayan espiriler konuşmanın tüm etkisini yok edebilir.

f) Konuşma Hızı: Kişi konuşmasında farklı hız kullanarak dinleyenlerin dikkatini çekebilir. Etkili konuşanlar genellikle önemli bir noktadan önce dinleyicinin bunu fark etmesi için konuşmasını hızlandırır, önemli noktayı söyledikten kısa bir süre sonra susar. Bu sessizlik dinleyicinin mesajı tam olarak alması ve mesajı “sindirmesi” düşünmesi için verilen süredir.

g) Telaffuz: Etkili konuşmada telaffuz önemlidir. Yanlış telaffuz konuşmanın tüm etkisini yok edebilir.

h) Ses Eğitimi: Ses tonu, ses perdesi. ses gürültüsü bir birleşim oluşturur. Ses perdesini yükseltmek veya düşürmek etkili konuşmada önemlidir. Konuşmanın içeriğine göre yumuşak veya yüksek ses perdesi ile konuşmak daha etkilidir.

i) Hedefe Yönelik Konuşma: Konuşmanın etkili olmasında konuşmanın belirsizlikten uzak, hedefe yönelik olması da çok önemlidir. Esnek anlam taşıyan belirsiz kelimelerle yapılan konuşmaların dinleyici tarafından yorumu zor ve farklı olacaktır.

Yazma: Etkili yazma eğitiminde de eğitilenlere yazma ile ilgili ipuçları verilir. Sadece konuşma ve beden dili ile değil yazılı olarak da insanlar arası iletişim kurulabilir. Yine Hind’e göre etkili yazabilmek için şu noktalar önemlidir.

a) Yazım dili dramatik olarak doğru olmalıdır.

b) Yazılan doküman ister elle ister daktilo-bilgisayarla yazılmış olsun tutarlı bir şekilde temiz ve okunaklı yazılmalıdır.

c) Yazı kime yazılıyorsa uygun hitap şekli ve dili kullanılmalıdır.

d) Yazılı doküman gönderilmeden önce dikkatlice kontrol edilmeli düzeltmeler yapılmalıdır.

Sözsüz İletişimin Özellikleri

a) Sözsüz iletişim etkilidir.

b) İletişim kurmamak mümkün değildir.

c) Sözsüz iletişim duyguları, sözlü iletişim duyguları daha kolay anlatır.

d) Kişinin sözlü ve sözsüz mesajlar gerçeği dile getirmekte, kişi ise bunu saklamak amacıyla tersini sözel yolla ifade etmektedir.

e) Sözsüz iletişim kişinin gerçek duygularını yansıtır ama yoruma o kadar çok açıktır ki, hemen bir yoruma sarılıp her şeyi yanlış anlama olasılığı vardır.


Alıntı