doğal ve mantıklı sonuçlar

[:angel:]

DOĞAL VE MANTIKLI SONUÇLAR

Çocukları eğitmenin yollarından biride daha doğru bir ifadeyle eğitimde kullanılacak yöntemlerden biride ödül ve cezadır. Bunların kısaca bir tarifini yapacak olursak;
Ödül; uyumlu bir davranış gösterdikleri zaman o davranışı devam ettirmek için ortama olumlu bir pekiştireçin sürülmesidir.
Ceza; olumsuz bir davranış gösterdikleri zaman ortama olumsuz bir pekiştirecin sokulması veya olumlu bir pekiştirecin ortamdan kaldırılmasıdır.
Fakat günümüzün bir çok anne babasının yetişme tarzı olan ödül- ceza sisteminin bir çok kusuru vardır.
-Anne ve baba çocuğun davranışından sorumlu tutulur.
-Çocukların kendi aldıkları kararların sonuçlarından öğrenmeleri ve dolayısıyla olumlu davranış içine girmeleri sağlanır.
-Çocukları yapmacık davranışlara iter.
-Zor kullanılarak uygulandığı için çocukları kendini müdafaa etme yoluna götürür.
Ceza ve ödül sisteminin günümüzdeki alternatifi konumunda bulunan doğal ve mantıklı sonuçlar yöntemimin ödül ve ceza sistemine göre üstünlükleri ise şöyledir;
-Anne ve babadan öte davranışlarından dolayı çocuğu sorumlu tutar.
-Çocuğa kendi kendine karar verme yetisi kazandırır.
Çocuğum olumlu davranışı doğa ve toplumun realitelerini göz önünde bulundurarak öğrenmesi sağlanır.

MANTIKLI SONUÇLAR İLE CEZA ARASINDAKİ FARKLAR


1- ceza kişiseldir otoritenin gücünü yansıtır.
Odasında kitap okumaya çalışan bir baba içeride gürültüyle ateri oynayan çocuğuna
-hemen gürültüyü kes burada kitap okumaya çalışıyorum demesi
oysa mantıklı sonuçlar, toplumun düzeninim gerçeklerini ortaya çıkarır, karşılıklı hak saygıyı vurgular.
Aynı durumda babanın oğluna;
İçeride kitap o0kumaya çalışıyorum oyunun sesini kıs veya başka bir oyun oyna demesi
2-ceza keyfidir durumun mantığıyla genelde ilgisi yoktur.
Yemeğini yemeyen çocuğa dışarı çıkmama cezası verilmesi
Bunun aksine mantıklı sonuçlar davranış ile ilgilidir.
Yemeğini yemeyen çocuğun diğer öğüne kadar beklemesi
3-ceza kişiseldir yargılar, mantıklı sonuç ise kişi ile ilgisi yoktur yargılamaz.
Yapılan suçtan dolayı çocuğun kişiliğine saldırmaz.
4-ceza geçmiş olaylarla ilgilidir,mantıklı sonuçlar ise şimdiki ve gelecekteki davranışlarla ilgilidir.

5-ceza aşağılar,sevgi ve saygıdan mahkum etmekle tehdit eder. Fakat mantıklı sonuçlar uygulamasında anne ve babanın ses tonu alçak ve iyi niyetli olmalıdır.
6- ceza uyum talep eder mantıklı sonuç ise seçenek sunar.
Daha önce bahsettiğiz gibi mantıklı sonuçların uygulaması çok zordur. Kızgınlık tehdit ve uyarı mantıklı sonucu cezaya dönüştürür. Doğal ve mantıklı sonuçlar saptamanın amacı çocuğu uyum sağlaya zorlamak onu kendi kendisine kararlar vermeye teşvik etmektir. Burada çocuğun aktif durumda olması önemli bir noktadır. İyi ve kötü kararlar vermek ve bu kararların sonucuna katlanmak kendisine aittir. Buda çocuğun etkin öğrenmesine sebep olur.
Mantıklı sonuçların uygulanmasında zamanlama çok önemlidir. Yani sinirli ve gergin ortamda olaylara çözüm aranmamalıdır.
Olayları doğal görmek ve kesinlikle cezalandırıcı duruma girmemek gerekir. hatayı otoriteyi sarsacak bir durum olarak görmemek gerekir. Onların çocuk olduğunu hiçbir zaman unutmamalıyız
TEMEL İLKELER


1-Çocuğun amacını, davranışlarını ve hislerini anlayın.
Çocuğun amacının ne olduğunu anlamak o davranışa yönelik olarak anne babanın tavrını belirlemesinde kolaylık sağlar. İlgi çekmek isteyen bir çocukla saldırgan, intikam peşinde bir çocu7ğun davranışına yönelik uygulanacak yöntem ve takınılacak tavır haliyle farklı olacaktır.
2-Kararlı ve iyi kalplilikle davranın
Çoğu anne ve baba bu iki hasleti bir arada gerçekleştiremez. Fakat doğal ve mantıklı sonuçların temelinde ve iki hareketi birlikte gerçekleştirme vardır.
Ses tonunuz iyi kalpliliğinizi bir işi sonuna kadar takip etmek ise kararlılığınızı yansıtır.
Karalılık sertlik ve katılık değildir. Kararlık kendi tutum ve davranışlarımızla ilgilidir. Örneğim;
Annesi çocuğa yarına ait ödevini bitirmeden oyun oynamaya çıkamayacağını söylemiştir. Çocuk ödevi bitirmeden dışarı oyun oynamaya çıkmak istediğinde ----buna ödevini bitirmediğin için izin veremem demesi. Annenin kararlılığını yansıtır.
3-İyi bir anne baba olmaya çalışmayın. Çocuğunuzun sorumluluğunu yüklenmeyin. Çocuğunuzun duygusal sömürüsüne aldanmayın. Ama bunu empati ile karıştırmayın.
4-hareketlerinizde tutarlı olun bazı olumsuz davranışlara çok aşırı tepki gösterip, bazı olumsuz davranışları görmemezlikten gelmeyin. Örneğin ;
akşam eve geç gelen çocuğunuza aşırı tepki gösteren anne yemeğe geç gelme durumuna hiçbir tepkide bulunmaması.
5-yapılanı yapandan ayırın. Çocuk ne kadar affedilmez bir suç işlesede tavrımız çocuğa karşı değil çocuğun yaptığı davranışa yönelik olmalıdır. Çünkü aksi davranış uygulamayı cezaya dönüştürecektir.
6-bağımsızlığı tetkik edin. Çocukların kendi yapabilecekleri davranışlarda onları bağımsız bırakın. Bu çocuğun gelişimine büyük katkı sağlar.
7-başkalarının ne düşündüklerine o kadar önem vermeyin. Çünkü bu kararlılığını ve kendinize güveninizi etkileyecektir.
8-daha az konuşun daha çok hareket edin. Çok konuşmak sanki bu davranışın yanlış olduğu düşüncesini verir. Çocuk zaten yaşı gereği uzun cümleleri anlamada zorluk çeker. çocuğa açık ve net ve kısa cümlelerle yönlendirme yapın ve bu sözlerin arkasında durun.
Diğer bir önemli nokta da çocukların konuşmaya hazır olduğu anı yakalamaktır.
9-kavga etmekten veya teslim olmaktan kaçının.
Çünkü bizim amacımız savaş değildir. Kazanmak ve kaybetmek gibi bir düşüncemiz olmamalıdır. Burada çocuğa sınırları çizin ve çocuğun bu sınırların içinde davranmasını sağlayın. Örneğin;
Akşam 11 deki filmi izlemek ist6eyen çocuğunuza odasını toplaması şartını getirin ve bu kararınızı uygulayın.
10-sorumluluğu bütün çocukların paylaşmasını sağlayın.
Beraberce yapılan bir suçta kesinlikle suçlu aramayınız. Örneğin;
Aynı odayı paylaşan iki çocuk odalarının dağınıklığının sonucunu beraberce paylaşacaklardır.