Osteoporoz

[Bluesky24]

OsteoporozHalk arasında, "kemik erimesi" olarak bilinen osteoporoz, kemiğin metabolik, diğer bir deyişle, biyokimyasal dengelerinin bozulup mineral yapısının değişime uğraması nedeniyle ortaya çıkan bir hastalıktır.

Osteoporozun ne anlama geldiğini daha iyi anlamak için, kemiğin yapısına kısaca bir göz atmamız gerekiyor. Kemik, yapısını sürekli düzenleyen, göründüğünün tersine, oldukça dinamik ve yaşayan bir dokudur. İç yapısına yakından baktığımıda, bal peteğini andırır ve başta kalsiyum olmak üzere, değişik mineral çökeltilerini içerir. Kemik dokusu, iskeletimizi oluşturarak yalnızca vücudun çatısını oluşturmakla kalmayıp, kalsiyum, fosfor, magnesium, sodium ve karbonat gibi organizmamızın vazgeçilmez gereksinimi olan minerallerin deposu görevini de üstlenir.

Yaşamımız boyu sürekli kendi kendini yenileyen kemik yapımız, maximum yoğunluğuna ve kütlesine 30 yaş dolaylarında erişir. 40lı yaşlardan sonra, normalde hep süregelen ve denge halinde bulunan kemik yapımı ve yıkım, yıkım yönünde giderek artan bir artış gösterir. Bin benzetme ile, peteğin günlük küçük darbeler ve yıpranmalar nedeniyle dökülen duvarının sıvası, belli bir yaşa dek hızla onarılırken bir noktadan sonra bu onarım hızı, özellikle de kadınlarda menopoz sonrası,sıvanın dökülme hızına yetişemez. Kemiğin peteksi yapısını oluşturan duvarlarının arasında, matrix olarak adlandırılanei, ana maddesi tip I kollajen protein olan, yarı sıvı bir ortam vardır. Bu matrix, içinde kemik hücrelerinin kemik yapımında ve onarımında gereksinim duyduğu, mineral deposunu ve diğer birçok çeşit proteinleri bulundurur. İnsanlar, 40-50 yaşlarındansonra, iskeletimizin değişik bölgelerinde değişik hızlarda, yaşamlarının sonlarına dek kemik yoğunluklarını ve kütlesini önemli oranda yitirler. Bu oran, özellikle, kadında kimi kemik bölgelerinde yüzde elli üçlere kadar varırken erkeklerde de yüzde otuz beşleri bulabilir. Kadında daha hızlı olan osteoporuzun ana nedeni, menopozla başlayan estrogen hormonu eksikliğidir. Hele, menopoz sonrası ilk 7 ile 10 yıl arasında bu kayıp her yıl yaklaşık yüzde bir ya da iki oranıda olur.

ABDde yapılan araştırmalarda, elli yaşın üzerindeki her yüz kadından otuzunda osteoporoz olduğu saptanmış; menapoz sonrası, omurga kemiklerinde yüzde 25, kalça kemiğinde ise sekseninin üstündeki kadınlarda yüzde otuz oranında kendiliğinden oluşan kırıklar bulunmuştur. Bilindiği gibi, osteoporozun asıl tehlikesi ani ve kendiliğinden oluşan kırıklardır. Bunlar, en sık kalça ve omurga kemiklerimizde görülür. Çoğu kez, bu hastalığın ilk belirtisi, bu tür kırıklardır. Kalça ekleminde oluştuğunda ağrılı belirtiler verirken, omurgada sinsice gelişip zaman içinde boyumuzun yüksekliğinin azalmasına, omuzlarımızın aşağı çekilmesine neden olur.

Kimlerin daha çok osteoporoza yakalanma riski vardır?

-Kadının; çünkü kadınların erkeklere oranla ulaşabildiği kemik kütlesi genellikle daha az olduğundan, osteoporozdan daha çok etkilenirler.

-Küçük yapılı ve beyaz ırktan olanların.

-Süt ürünleri gibi kalsiyum oranı yüksek besinleri az tüketenlerin.

-45 yaşından önce erken menopoza girenlerin.

-Düşük düzeyde testosteron hormonu olan erkeklerin

-Kemik yoğunluğunu düşürebilecek ilaç kullananların (kortizon, bazı epilepsi ilaçları, heparin gibi).

-Tütün içerenlerin.

-Günde iki kadehten fazla alkol tüketenlerin.

-Düzenli egzersiz yapmayanların.

Soru: Osteoporoza herkes yakalanıyor mu?

Cevap: Evet. Hemen hemen her insanın, doğanın işleyişi gereği, değişik derecelerde. Kimi çok az, kimi ise oldukça fazla.

Soru: O zaman Osteoporozu önlemek için ne yapmalı?

Cevap: 30 yaşına eriştiğinizde kemik kütleniz yüksekse, osteoporozdan yaşlandığınızda, çok az etkilenebilirsiniz. Genetik nedenler ebmağlı osteoporozu önleyemesek bile, yine de bu durumu en aza indirebilecek önlemler alabiliriz. Yukarıda, temel olarak yaşa bağlı gelişen ve yaygın biçimi olan osteoporozu ele aldı isek de, bu hastalığa yol açabilen diğer nedenler de olabilir. Osteoporoz, özellikle, kalsiyum metabolizması ile ilgili hormonal bozukluklara bağlı olabileceği gibi, bazı kan hastalıklarında, bazı ilaçların kullanımında, kronik akciğer hastalıklarında, kariciğer hastalıklarında, kronik böbrek yetmezliğinde, tiroit hormonunun fazla çalışması, yani hipertroidizmde, Romatoid Artritde ve kronik bağırsak hastalıklarında ortaya çıkan ve yiyecekle alınan kalsiyumun emilimini önleyen malabsopsiyon durumunda da ortaya çıkabilir. Bu nedenler, bir hekim tarafından saptanırsa sorunun altta yatan asıl nedenine yönelik tedaviye başlanır.

ALT KONULAR Kemiklerin Sessiz Hırsızı Osteoporoz Orta ve İleri Yaşın Sinsi Hırsızı Osteoporoz Osteoporozun Tanısı Nasıl Konuyor? Osteoporoz Nasıl Tedavi Edilir? Osteoporozu Önlemek İçin Ne Gibi Önlemler Almalıyız? Risk Taşıyorsanız Önerilerimiz