Lateks alerjisi
 

Lateks nedir?



Lateks bilimsel adı Hevea brasiliensis olan kauçuk

ağacından elde edilen bir maddedir. Pek çok üründe lateks

bulunur. Lateks içeren ürünlerden en sık bilineni erkek

prezervatifleridir. Bununla beraber kadın doğum kontrol

yöntemlerinden biri olan diyaframların da önemli bir kısmı

lateks içerir. Öte yandan günlük kullanımda pek çok

üründe de lateks bulunur. Özellikle sağlık çalışanları

bu madde ile sık temas ederler. Muayene eldivenlerinin çoğu

lateksten üretilmiştir.



Lateks pekçok insan için problem yaratan bir madde

değildir. Ancak tıpkı doğada bolca bulunan arı zehiri,

zehirli sarmaşık, hatta fıstık ve çilek gibi pekçok

maddenin yaptığı gibi bazı kişilerde de lateks problem

yaratabilir.



Lateks alerjisi nedir?



Alerji kabaca vücudun kendisine yabancı olarak algıladığı

maddelere karşı gösterdiği rekasiyondur. Alerjik reaksiyonlar

değişik şekillerde ortaya çıkabilir. Lateks söz konusu

olduğunda ise en sık kontakt dermatitten söz edilir. Yani

maddenin temas ettiği alanlarda reaksiyon ortaya çıkar.Lateks

ile temas eden alanda kızarıklık, kaşıntı ve döküntü

görülür. Örneğin lateks alerjisi olan ve sürekli eldiven

kullanan bir sağlık personelinin elinde bu tür yakınmalar

ortaya çıkar. Öte yandan kontakt dermatit dışında da

belirtiler olabilir. Bu belirtiler çok hafif ya da şiddetli

olabilir. En şiddetli formunda alerjik şok görülebilir.



İngilizler lateksi 18 yüzyılın sonlarına doğru

keşfettiler. Ancak maddenin bu derece yaygın kullanım alanı

bulması son 50 yıldır yaşanan bir olay. 1979 yılında bir

ingiliz kadının bulaşık eldivenine bağlı yaşadığı

yakınmalar tanısı konan ilk lateks alerjisi olgusu.



Takip eden dönemde 1979 ile 1988 yılları arasında 50'den

fazla olgu sunumu Avrupa'da yayınlanan tıp dergilerinde yer

aldı. Daha sonra ise işlerin akışı değişmeye başladı.

1988 sonbaharında Amerikan Gıda ve İlaç Dairesine (FDA)

sindirim sistemi sorunları nedeni ile radyolojik inceleme

yapılan bazı hastalarda anafilaktik şok (alerjik şok)

görüldüğüne dair pekçok rapor ulaştı. Bu hastaların

hepsindeki ortak özellik film çekimi öncesi baryum içeren

lavmanlar yapılmasıydı. İlk başlarda olayın nedeni olarak

baryum suçlandı ancak daha sonra bazı hastalarda şokun lavman

aleti yerleştirilip ilaç daha verilmeden ortaya çıktığı

fark edilince olayın esrarı çözüldü. Sorun lavman aletinin

ucundaki lateks ile kaplı malzemeden kaynaklanıyordu. Üretici

firma lavman uçlarında lateks yerine silikon kullanmaya

başladı ancak bu arada ne yazık ki 16 hasta hayatını

kaybetti.



1990-1991 yılları arasında Milwaukee'deki (ABD) bir çocuk

hastanesinde 9 çocukta henüz daha cerahi işlem başlamadan

anafilaktik şok görüldü. Nedenin anestezi cihazlarındaki ve

damar yolu açılmasında kullanılan kateterlerdeki lateksden

kaynaklandığı fark edildi. Ameliyathane şartlarında acil

önlemler kolaylıkla laınabildiğinden hiç kimse hayatını

kaybetmedi.



Kimler risk altındadır?



Genel toplumda lateks alerjisinin görülme sıklığı %1'den

daha azdır. Bununla birlikte madde ile çok fazla temas eden

sağlık çalışanları ile çok fazla kereler ameliyat olması

gereken hastalıklara sahip olan kişiler yüksek risk gurubunu

oluşturur. Ancak kişinin bir maddeyle ilk kez

karşılaştığında da hayati tehlike doğurabilecek şiddette

alerjik reaksiyon gelişebileceği de unutulmamalıdır.



Hangi belirtiler uyarıcı olmalıdır?



Kaşıntı ve şişlik lateks alerjisinde sık karşılaşılan

sorunlardır. Eğer doktor muayenesi sonrasında muayene

olduğunuz bölgede ya da lastik eldiven kullanımını takiben

(bulaşık eldiveni gibi) ellerinizde kızarıklık ve kaşıntı

oluyorsa veya balon şişirdikten, diş muayenesi olduktan, muz

ve avokado yedikten sonra ağzınızda yanma ve ağız

çevresinde kızarıklık hissediyorsanız lateks alerjisinden

kuşkulanmalısınız.



Prezervatif kullanımını takiben genital bölgede benzeri

yakınmalar oluyorsa büyük olasılıkla lateks hassasiyetiniz

var demektir.



Lateks alerjisi önceden saptanabilir mi ?



Kişinin latekse karşı alerjik olup olmadığını anlamanın 2

yolu vardır. Bunlardan birincisi cilt altına çok az bir miktar

lateks vererek reaksiyon gelişip gelişmediğini saptamaktır.

Alerjik olan kişilerde 15 dakika içinde uygulama bölgesinde

şişlik ve kızarıklık ortaya çıkar. Diğer bir yöntem ise

kanda latekse karşı antikor varlığını araştırmaktır.

Ancak bu yöntemlerden hiçbirisi lateks alerjisini kesinlikle

saptayamamaktadır.



Alerjik reaksiyonlar sadece organik maddeler içinde bulunan

bazı proteinlere karşı gelişirler. Lateksin içinde bulunan

10'dan fazla proteinin bu tür reaksiyonlara neden olabileceği

bilinmekle birlikte henüz hangi proteinlerin alerji nedeni

olduğu kesin olarak saptanamamıştır. Örneğin değişik

eldiven markaları arasında aynı kişide farklı düzeylerde

alerji gelişmesi birden fazla proteinin sorumlu olabileceğini

düşündürmektedir.



Lateks alerjisi varsa prezervatif kullanamaz mıyız?



Dünya piyasalarında lateks içermeyen prezervatifler mevcuttur.

Bulara örnek olarak kuzu derisinden yapılan prezervatifler

verilebilir ancak bu prezervatifler istenmeyen bir hamileliğe

karşı koruyucu olduğu halde cinsel yolla bulaşan

hastalıklardan etkili bir şekilde korumazlar.



Poliüretan adı verilen maddeden yapılan prezervatifler de

lateks içermezler. Son zamanlarda gündeme gelen ve ülkemizde

de piyasaya sunulan kadın prezervatifleri de poliüretandan

üretildikleri için lateks alerjisi olan kişiler tarafından

kullanılabilirler. Amerikan İlaç ve Gıda Dairesi (FDA) kadın

prezervatifinin gebelik ve AIDS başta olmak üzere cinsel yolla

bulaşan hastalıklardan korunmak amacıyla kullanımına onay

vermiştir.



Lateks içeren ürünlerden bazıları





Paket lastikleri

Elastik bandajlar

Yara bantları

Bulaşık eldivenleri

Sıcak su şişeleri

Ayakkabı cilaları

Oyuncak balon

Silgi

Spor malzemeleri

Oyuncaklar





Lateks alerjisinin belirtileri





Döküntü

Kaşıntı

Şişlik

Yüzde ani kızarıklık

Solunum sıkıntısı

Hızlı soluk alıp verme

Anksiyete

Hafızada karışıklık

Baygınlık hissi

Şok





[/b]











Bu yazı ilginizi çektiyse aşağıdaki

yazıları da okumanızı öneririm











•******Kadın

prezervatifi

























Geri































































10 Şubat 2008



Saat: 14:20







UYARI



Çin

Malı ürünlere dikkat !

















































































































































Unutmayın!





Çalışan

anne adayları: Doğum

öncesi iznine ayrılmak için yapmanız gereken

işlemleri unutmayın













































Kaynak: Dr. Mumcu