Servikal yetmezlik ve Serklaj (rahim ağzına dikiş atılması)
 

Servikal yetmezlik nedir?



Rahim ağzı ya da tıbbi adıyla serviks rahimin dış dünya

ile bağlantısını sağlayan ve vajinaya açılan en alt

noktasıdır. Normal bir hamilelikte serviks kapalıdır.



Serviksin ilerleyen bir gebeliği taşıyamayacak kadar

güçsüz olması ve doğum sancıları başlamadan açılması

ise servikal yetmezlik olarak adlandırılır.



Servikal yetmezlik tanısı nasıl konur?



Servikal yetezlik tanısı genelde geriye yönelik olarak konan

bir tanıdır. Altta yatan herhangi bir neden bulunmaksızın

gebeliğin 2. trimesterda (genelde 18-22 haftalar arası)

sonlanması genelde servikal yetmezlik tanısı koydurur. Tipik

olarak su kesesinin aniden açılmasını takiben bebek ve diğer

gebelik ürünleri ağrısız bir şekilde rahim dışına

atılır. Fonkisyonel olarak yetersiz bir serviks varlığında

ise anatomik olarak bir anormallik saptanmazken gebelik

varlığında yukarıdaki durum ortaya çıkar. Anatomik

yetersizlik varlığında ise var olan şekil bozukluğu söz

konusudur.



Geç düşük ya da erken doğuma göre servikal yetmezlik

tanısı koymak zor bir olaydır. Çünkü olayın gerçekten

rahim ağzında bir yetmezliğe mi yoksa başka bir nedenle

doğum sancılarının başlamasına mı bağlı olduğunu

ayırdetmek son derece güçtür.Genelde yetmezliğe bağlı

doğumlar 18-22 haftada olurken erken doğumlar 26. haftadan

sonra görülür.



Tanıda bir başka kriter ise kramp ve ağrı varlığıdır.

Ağrı olmaması servikal yetmezlik için tanı koydurucu

olmasına karşın özellikle rahim ağzının iyice

açıldığı durumlarda hafif hatta bazen şiddetli ağrılar

olabilir. Benzer şekilde ağrı eşiği yüksek kişilerde erken

doğumlarda ağrı hissedilemeyebilir.



Geçmişte tanıda gebelik olmayan dönemde rahim ağzındaki

açıklığın ölçülmesi ile tanı konabileceği

düşünülürken günümüzde bu yaklaşım yerini ultrason

incelemesine bırakmıştır. Gebelik seyri sırasında belirli

dönemlerde yapılan vajinal ultrason incelemelerinde serviks

uzunluğunun ölçülmesi ve amniyon kesesinin serviks içindeki

kanalda oluşturduğu hunileşme ile tanı konmaktadır.



Servikal yetmezlik neden olur?



Çoğu zaman altta yatan bir neden bulunamaz. Ancak geçirilmiş

cerrahi ya da obstetrik travma önemli bir risk faktörüdür.

Önceki doğumlar ya da geç düşükler ile 10 haftadan sonra

yapılan kürtajlar servikste travmaya neden olabilmektedir.

Nadiren doğumsal anomaliler de servikal yetmezliğin altında

yatan neden olabilir.



TEDAVİ



SERKLAJ



Servikal yetmezliğin tedavisi cerrahidir. Serklaj

(cerclage) adı verilen bir işlem ile rahim ağzı gebelik

sonuna kadar kapalı tutulabilir. Burada rahim ağzını

çevreleyen bir dikiş geçilerek bağlanır ve serviks torba

ağzı gibi büzülür.



Serklaj kimlere yapılır?



Bilinen ve tanısı konmuş sevikal yetmezlik varlığında ya da

rutin incelemelerde servikal yetmezliği düşündüren bulgular

saptandığında serklaj konması planlanır.



Serklaj acil ya da profilaktik (koruyucu) olarak 2 grupta

incelenebilir.



Acil serklaj uygulanmasını gerektiren durumlar şunlardır:





Gebeliğin 28. haftasından önce ve doğum eyleminin

başlamadığı durumlarda yapılan pelvik muayenede

rahim ağzında açılma ve incelme saptanması

Daha önceden erken doğum öyküsü olan gebelerde

vajinal utrasonografide serviks uzunluğunun 2 santimetre

ya da daha kısa olarak saptanması ya da hunileşme

izlenmesi (amniyon kesesinin serviks içindeki kanala

doğru uzanması)





Aşağıdaki durumlarda ise herhangi bir bulgu olmasa da

önlem olarak serklaj yapılmalıdır.





Daha önceki gebeliği ya da gebelikleri servikal

yetmezlik nedeni ile düşük ya da erken doğum ile

sonuçlananlar

Çekilen rahim filminde servikal yetmezliği

düşündüren bulgular saptananlar

Servikste cerrahi ya da obsterik travma öyküsü olması

(örneğin geçirilmiş konizasyon)

12. haftada yapılan vajinal ultrasonografide serviksin 2

santimetreden kısa olarak bulunması





Serklaj ne zaman yapılır?



Acil serklaj durum saptandığı anda yapılmalıdır.

Profilaktik serjklaj ise genelde gebeliğin 13-14. haftalarında

yapılır.



İşlemden önce gebelik yaşı, bebeğin canlı olduğu ve

herhangi bir anomalisinin olmadığının ultrason ile tespiti

şarttır. Yine işlem öncesi var olanvajinal enfeksiyonlar ile

idrar yolları enfeksyonları mutlaka tedavi edilmelidir.



Serklajın sakıncalı olduğu durumlar var mıdır?



Aşağıdaki durumların varlığında serklaj yapılamaz. Benzer

şekilde daha önceden serklaj sütürü konmuş kişilerde bu

durumlar ortaya çıkar ise dikiş alınmalı ve doğum kendi

seyrine bırakılmalıdır.





Aktif doğum eylemi varlığı

Rahim içinden aktif kanama olması

Amniyon kesesinde ya da rahim içinde iltihap olaması

Su kesesinin açılmış olması

Yaşamla bağdaşmayan fetal anomali saptanması

Fetusun canlılığını yitirmiş olması





İşlem nasıl yapılır?



Rahim ağzına serklaj dikişi konulması genel anestezi altında

yapılan bir işlemdir. Operasyon sırasında alacağınız genel

anestezi bebek açısından yüksek risk taşımaz. İşlem

genelde 3-4 dakika kadar sürer. Ortamın bakteri ve diğer

mikroorganizmalardan arındırılması amacıyla gerekli temizlik

işlemi yapıldıktan sonra bant şeklindeki özel dikiş ipliği

rahim ağzının rahim ile birleştiği en yakın noktadan

çepeçevre geçirilerek sıkıca bağlanır. Bu şekilde rahim

ağzı torba şeklinde büzülmüş olur.



Serklajın bir kaç değişik türü olmakla birlikte en sık

kullanılan teknik yukarıda anlatılandır ve McDonald usülü

serklaj olarak adlandırılır.







Operasyon genel anestezi altında olduğu için bir gece

öncesinde akşam yemeğinde çorba, salata gibi hafif şeyler

yemeniz, gece yarısı saat 12:00'den sonra ise su da dahil olmak

üzere hiçbir şey yiyip içmemeniz gereklidir.



Ameliyat sonrasında bir süre hastanede gözlem altında

kalmanız gerekebilir. Bu süre içinde kanama ya da doğum

kasılmaları gibi probemlerin ortaya çıkıp çıkmadığı

izlenir. Bazı doktorlar bir gece süreyle hastanede izlemeyi

tercih edebilirler. Bu süre içinde rahim kasılmalarını

önlemek amacıyla bazı rektal fitiller ya da damardan verilen

ilaçlar uygulanabilir.



İşlem sonrası erken dönemde hafif bir kanama olması

normaldir.



Serklaj sütürü konulduğunda doktorunuz onay verene kadar

cinsel ilişkide bulunmak sakıncalıdır.



Etkinliği ne kadardır?



Servikal yetmezlik tanısı kesin ise serkaj konan hastaların

%90-95'i gebeliği miada kadar taşıyabilirler.



Dikiş alınır mı?



Eğer normal vajinal doğum planlanıyorsa dikiş 37. gebelik

haftasında alınır. Genelde dikişin alınmasını takiben çok

kısa bir sürede doğum gerçekleşir.



Sezaryen planlanan doğumlarda ise dikiş sezaryen sonrasında

alınır.



Bazen daha sonraki hamilelikler düşünülerek dikiş yerinde

bırakılabilir ancak uygun olan her gebelik için yeniden dikiş

atılmasıdır.



Riskleri nelerdir?



Her cerrahi işlemde olduğu gibi serklaj operasyonlarında da

bazı riskler vardır. Bunlar:





Genel anesteziye bağlı riskler

Doğum eyleminin başlaması. Bazen işlemin kendisi

doğum eylemini başlatabilir.

Su kesesinin yırtılması

Servikal enfeksiyon

Servikste yırtılma. Eğer dikiş yerindeyken

kasılmalar başlar ve fark edilmez ise serviskte

yırtılma görülebilir.





Bu komplikasyonların hemen hepsi son derece nadir görülen

durumlardır.



Acil durumlar





İşlem sonrası düzenli kasılmalarınız olursa

Vajinal kanamanız doktorunuzun belirttiğinden daha

fazla ise

Ateşiniz 38 derecenin üzerine çıkarsa

Kötü kokulu bir vajinal akıntı olursa

Suyunuz gelirse





mutlaka zaman kaybetmeden doktorunuzu aramalısınız



******





[/b]

Kaynak: Dr. Mumcu