KUM TANESİNİN DÜŞÜNDÜRDÜKLERİ
 

Eskiler, ucu bucağı belli olmayan zenginliğin ölçütü olarak "kumu" gösterirlermiş. "Denizde kum, bende para" diyen atalarımız, kum örneğini kullanırken, bu metanın neredeyse sınırsız olmasından yola çıkıyorlardı.

Modern ekonomi anlayışıysa, bunun tam aksini söylüyor. Tüm ekonomik metaların varoluş nedeni olarak "kıtlık" temasını ortaya koyan bu anlayışa göre, "kum" da şimdilerde şişelenen "su" gibi kıt bir madde. Bu yüzden de "maddi" bir değeri var.

Madem kumdan söz ettik, saf kumun kilosunun dünya piyasalarındaki değerini de söyleyelim: 1 cent! Bir grup İngiliz ekonomist, yememiş içmemiş bir hesap yapmış. Araştırdıkları şey, dünya üzerindeki toplumların, bir cent lik kumdan ne kadar "artı değer" ürettikleri...

Sonuçlar çok ilginç. Kumdan sadece çömlek yapabilen bir Bantu yerlisinin ürettiği "artı değer" sadece 75 cent! Bu rakam, insanlık tarihinin son 10 000 yılına kadar üretilen artı değerle neredeyse eşdeğer.

Porselen tabak üreten bir Kenyalı, bu rakamı tam 3,5 dolara çıkarabiliyor. Eğer İran, Irak, Suriye gibi bir Ortadoğu ülkesinin yurttaşıysanız, ürettiğiniz cam eşyalar sayesinde, "artı değer"iniz bir anda 10 dolar düzeyine çıkıyor. Türkiye ise, bir üst lige layık görülmüş. Yani, Türkler araba camı, tencere kapağı üretmeyi öğrenmiş. İnsanlığa katkıları 25-35 dolar olmuş.

Bir cent lik saf kum, yani silisyumdan Pentium 4 üretebiliyorsanız, ürettiğiniz artı değer bir anda 300 dolara fırlıyor! O işlemcinin üzerinde çalışan yazılımları da üreten bir ülkeyseniz, zil takıp oynayabilirsiniz; çünkü, 650-700 dolarlık bir artı değer ürettiniz!

ABD, İngiltere ve Güney Kore gibi ülkeler, saf kumdan elde edilen "altıncı kuşak ürün" olan yazılım kategorisine geçtiler bile... Üstüne üstlük, yazılımı üretmeye başladığınız andan itibaren, altınızdaki ülkelerle fark daha da açılmaya başlıyor.

Nasıl açılmasın ki? 560 dolar, Windows XP ve MS Office paketleri için ödemeniz gereken standart lisans bedeli. Dünya Bankası Gelişmişlik Endeksi ne göre, bu iki lisansı satın almak için, bir ABD vatandaşının 6, bir Türk ün ise tam 93 gün çalışması gerekiyor!

Afrika için durum daha da acıklı. Yıllık geliri sadece 99 dolar olan bir "Kara Kıta"lı, 6 yıllık mesaisi sonucunda "alıyorum" dediğinde, Windows XP çoktan müzelik olacak! Bir Burundilinin 560 dolarlık lisans bedelini ödemesi, bir ABD vatandaşının 198.864 dolar harcamasına eşdeğer bir bonkörlük!

O halde ne yapmalı? İşi, kumdan ürettiğimiz tencere kapağını değil, kendi yazılımlarımızı kullanmakla başlayabiliriz. Üstelik bir lisans bedeli de ödemeksizin!

Yoksa siz, bakkalda süt varken, "inatla" inek satın alanlardan mısınız?

Ali Işıngör

Focus Dergisi Yazı İşleri Müdürü

Ülke--------------GSMH----------İki lisans için kaç gün çalışıyor?

Arjantin-----------7.166----------25 gün

Bangladeş------------350----------640 gün

Burundi---------------99-----------2.032 gün

Norveç------------36.815----------5 gün

Pakistan-------------415----------565 gün

Türkiye------------2.155---------93 gün

Yunanistan-------11.063---------18 gün

ABD--------------35.277----------6 gün

Kaynak: World Bank - World Development Indicators Database, 2001



Kaynak: Hekimce