[TR-ance]

Pranayama Nedir?

Pranayama, Yoga Sistemi’nde uygulanan bir nefes sanatıdır. Bu sanat duyguları kontrol altına almak için bireye yardım etmektedir. Duygusal kontrol sağlamlık, konsantrasyon, zihinsel denge ve özgüven vermektedir. Pranayama bireyin tamamen fiziksel gelişme alanından daha ince enerjetik alana geçmesine olanak tanıyan bir köprüdür. Yoga Sistemi’nin Pranayama basamağı özü gerçekleştirme yolunda çok önemli bir aşamayı oluşturmaktadır.

Pranayama kelimesi iki sözcükten ibarettir: Prana ve Ayama. Prana kelimesini açıklamak evreni anlatmak gibi zor bir iştir. Prana tüm uzaya yayılmış ve evrenin bütün boyutlarına nüfuz eden temel enerjidir. Fiziksel, zihinsel, zekasal ve cinsel enerjilerin temelinde Prana bulunmaktadır. Tüm enerji titreşimleri Prana'dan kaynaklanmaktadır. Isı, ışık, yerçekimi, manyetizma ve elektrik gibi tüm fiziki enerjilerin temelini Prana teşkil etmektedir. Tehlike esnasında tam ölçüde ortaya çıkan ve tüm varlıklarda bulunan gizli veya potansiyel enerji Prana olarak adlandırılan enerjidir. Prana her şeyi hareket ettiren güçtür. Yaratma, koruma ve mahvetme işlevleri bu enerji sayesinde gerçekleşmektedir. Kuvvet, yeti, güç, canlılık ve yaşam Prana vasıtasıyla ortaya çıkmaktadır.

Hayat ağacının kökünü besleyen su Prana enerjisidir. Prana evrendeki bütün canlı varlıkların yaşam nefesidir. Canlılar bu enerji aracılığıyla doğmakta, sayesinde yaşamakta ve beden öldüğünde onların bireysel enerjisi kozmik enerjiyle birleşmektedir. Prana yaşam tekerleğinin göbeğidir. Evrendeki her şey onun üzerinde durmaktadır. Prana güneşe, aya, yere, bulutlara, rüzgara ve tüm madde formlarına nüfuz etmektedir. Yaşam ve ölüm Prana sayesinde gerçekleşmektedir. Tüm bilgiler bu enerji vasıtasıyla alınmakta ve bütün eylemler bu enerjiyle desteklenmektedir. Bu nedenle, Yogi Prana enerjisini kontrol altına almakta ve bilinçli bir şekilde kullanmaktadır. Başlangıçta Prana enerjisinin hareketi yalnız akciğerlerin faaliyetinde algılanabilir. Akciğerler solunuma neden olan içsel enerjiyle çalıştırılmaktadır.

Nefesin doğasının farkına varılarak ve nefes alış verişleri ayarlanarak tüm organizma kontrol edilmektedir. Nefes tutulduğunda bedenin farklı bölgelerindeki sinir itmeleri durmakta ve beyin dalgalarının gidişatı kontrol altına alınmaktadır. Pranayama sırasında nefesi tutma süresi arttırılmaktadır. Nefes tutma süresi arttıkça sinir itmeleri ve bu itmeler karşısında beyinde oluşan tepkilerin arasındaki süre de artmaktadır. Nefes tutma süresi arttıkça zihinsel gerginlik azalmaktadır.

Teknik bakış açısı ile yapılacak değerlendirmeye ve Patancali’nin yazdığı Yoga Sutra kitabına göre "Pranayama nefes alış verişlerinin durdurulmasıdır". Nefes alma ve nefes verme, nefes tutma işlemine hazırlıktır. Nefes tutma işlemi çok önemlidir, çünkü bu sırada enerjinin emilmesi, hücrelerde oksijen ve karbondioksitin karşılıklı olarak değişmesi için bedene daha fazla zaman tanınmaktadır. Enerji ile bilinç arasındaki bağlantı aslında solunum aracılığıyla gerçekleşmektedir. Nefes tutma esnasında bu bağlantı bilimsel biçimde incelenebilir. Bununla birlikte Pranayama sadece nefes kontrolü değildir. Pranayama çalışmalarının baş amacı enerjiyi uyandırmak, bedeni ve zihni sağlıklı kılmak ve varoluşun daha ince boyutlarını algılamaktır. Pranayama teknikleri sayesinde bedendeki enerji aktifleşmekte, enerjinin miktarı artmakta ve frekansı yükselmektedir.

Bazı bilim adamları spekülasyonlar üreterek Pranayama tekniklerinin rahipler tarafından geliştirildiğini söylemektedir. Bu yanlış bir yaklaşımdır. Rahipler Pranayama tekniklerini Yoga Sistemi’nden almışlardır. Günlük dinsel törenlerde kullanılan ilahilerin telaffuzunu ve etkisini artırmak için rahipler Pranayama tekniklerinden yararlanmaktadır. Ancak bu, Pranayama tekniklerinin rahipler tarafından geliştirilmiş olduğu anlamına gelmez.

Pranayama üç işlemin gerçekleşmesine yardım etmektedir:

Kendini araştırma: Solunum işlemini araştırarak kendimizin kim olduğunu araştırmaya başlarız.
Kendini geliştirme: Solunum işlevlerini geliştirmeye başladığımızda kendimizi de geliştirmeye başlarız.
Kendini anlama: Bireysel solunumuz ile Evrensel Solunum birleştiğinde kendimizin ölümsüz olduğunu anlarız.
Pranayama tekniklerinin etkisini ispatlamak için ABD, Meninger Foundation'da şöyle bir deney yapılmıştır : bir Yogi hava geçirmez cam kamaranın içine yerleşmiştir. Aynı kamaraya yanan mum ve canlı maymun da konulmuştur. Üç dakika sonra mum sönmüş, on beş dakika sonra da maymun oksijen yetersizliğinden bilincini kaybetmiştir. Buna rağmen Yogi kırk beş dakika daha kamaranın içinde nefessiz kalmıştır. Deney esnasında mikrofon Yogi’nin bedeninin herhangi bir bölgesine temas ettiğinde şelale sesi gibi bir ses sürekli olarak duyulmuştur. Bu ses bedendeki enerji akımının sesidir. Bu şekilde, Pranayama sırasında birey uzun süre nefesini tutarak Prana sayesinde hayatta kalabilir.


Paramahamsa Yogaçarya Akif Manaf